Het Verwijzingsportaal Bankgegevens (VB) is een portaal of systeemkoppeling voor het opvragen van identificerende gegevens van houders van bancaire gegevens en kluizen. Met het VB kunnen bevoegde instanties identificerende gegevens opvragen van rekeninghouders of gemachtigden van financiële producten of kluizen bij Nederlandse financiële dienstverleners die IBAN-NLs uitgeven of kluizen aanbieden. Deze financiële dienstverleners zijn wettelijk verplicht om aan te sluiten op het VB.
In opdracht van Directoraat-Generaal Ondermijning (DGO) verzorgt Justid/Opsporing (OPS) het beheer en onderhoud, de doorontwikkeling en de aansluitingen van financiële instellingen en bevoegde instanties.
Doelgroep
Het VB is een niet openbare voorziening waarop alleen bevoegde organisaties aan kunnen sluiten na toetsing van de juridische grondslag van een organisatie en het akkoord van de opdrachtgever DGO. Bevoegde instanties zijn benoemd in het Besluit verwijzingsportaal bankgegevens.
Voordelen
Bankgegevens gebruiken voor het voorkomen en opsporen van strafbare feiten.
Opsporingsdiensten hebben gegevens over geldstromen nodig, bijvoorbeeld om crimineel vermogen, fraude of ondermijnende criminaliteit, zoals witwassen, op te sporen. Het opsporen van criminaliteit via geldstromen wordt ook wel financieel rechercheren genoemd. De Financial Intelligence Unit - Nederland (FIU) heeft deze gegevens nodig voor het analyseren van meldingen van ongebruikelijke transacties. Financiële dienstverleners zijn hiervoor een onmisbare schakel. Ook de Belastingdienst heeft gegevens van banken nodig, bijvoorbeeld voor het verifiëren van bancaire gegevens.
Het VB introduceert geen nieuwe functionaliteit of opsporingsbevoegdheid maar automatiseert een al bestaande wettelijke bevoegdheid om identificerende gegevens bij financiële instellingen op te vragen. Voor het VB ging dat per e-mail. Dat kostte zowel de opsporing als de financiële dienstverleners veel meer tijd. Bovendien moest iedere financiële dienstverlener apart gevorderd/bevraagd worden waar nu meerdere banken in 1 keer gevorderd en bevraagd kunnen worden.
Wie maakt er al gebruik van de dienst?
Belastingdienst;
Openbaar Ministerie (OM);
Inspectie SZW-DO;
Rijksrecherche;
Inspectie Leefomgeving en Transport - Inlichtingen- en Opsporingsdienst (ILT-IOD);
Fiscale Inlichtingen- en OpsporingsDienst (FIOD);
Politie;
Financial Intelligence Unit - Nederland (FIU Nederland);
De divisie Inlichtingen- en Opsporingsdienst van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA-IOD);
Koninklijke Marechaussee (KMar).
Alle financiële dienstverleners die volgens het Besluit VB aan moeten sluiten op het portaal, zijn aangesloten. Nieuwe financiële dienstverleners worden aangesloten zodra de verplichting tot aansluiten ontstaat. Officieel is aansluiting verplicht vóórdat ze officieel een IBAN-NL uitgeven of een bankkluis aanbieden op de markt.
Hoe werkt het?
Het VB is een technische koppeling waarmee aangesloten financiële dienstverleners automatisch kunnen voldoen aan vorderingen of verzoeken van overheidsinstanties. Om het VB mogelijk te maken, is de Wet op het financieel toezicht gewijzigd. Met het VB voldoet Nederland ook aan de verplichting dat elke EU-lidstaat een centraal elektronisch systeem moet hebben om de identiteit van cliënten van banken vast te kunnen stellen. Deze verplichting is een gevolg van de gewijzigde vierde EU-anti-witwasrichtlijn.
Uitsluitend overheidspartijen met een wettelijke bevoegdheid mogen op het systeem aansluiten. Al deze partijen zijn op dit moment aangesloten. U kunt als organisatie geen aansluiting aanvragen bij Justid. Dit loopt altijd via de opdrachtgever DGO.
Samen met het Ministerie van Justitie en Veiligheid en het ministerie van Financiën werken financiële instellingen en de betrokken overheidsdiensten aan de doorontwikkeling van het VB. De betrokken partijen zien het als een logische stap om naast de uitwisseling van identificerende gegevens ook de uitwisseling van saldo- en transactiegegevens via het VB mogelijk te maken.
Product
De klant krijgt 7x24 toegang tot een portaal waarmee een geautoriseerd gebruiker een vordering of (geautomatiseerde) bevraging in kan dienen bij een financiële instelling die IBNA-NL’s of een bankkluis in NL uitgeeft. Indien aanwezig verstrekt de bevraagde financiële instelling via het VB de (historische) identificerende gegevens van een klant zoals op moment van vorderen of bevragen in hun bedrijfsadministratie aanwezig is en die niet ouder zijn dan 48 uur.
Specificaties
Via het VB kunnen aangesloten bevoegde partijen identificerende gegevens opvragen van houders en zeggenschaphebbers van financiële producten die vallen onder IBAN en/of die kluizen aanhouden bij NL financiële dienstverleners.
Volgens de wettelijke verplichting verstrekt de financiële instelling de gegevens zoals die in zijn bedrijfsadministratie aanwezig zijn en die niet ouder zijn dan 48 uur. Het VB ziet niet op de inhoudelijke kwaliteit van gegevens en de beheerder Justid/IBO is niet bevoegd om deze gegevens te bekijken. Indien de financiële instelling gegevens fout in zijn bedrijfsadministratie heeft opgenomen, worden deze gegevens 1-op-1 door het VB meegeleverd. Kennelijke fouten dienen door de vorderaar of bevrager zelf bij de verstrekkende financiële instelling geverifieerd te worden. In het VB is per financiële instelling contactinformatie opgenomen.
Aanvullende diensten/gelieerde diensten
Niet van toepassing.
Beschikbaarheid
Overheidsorganisaties kunnen na juridische toetsing van de juridische grondslag van een organisatie en goedkeuring door de opdrachtgever Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving (DGRR) een aansluiting op het VB aanvragen bij Justid/OPS. De aansluitvoorwaarden en doorlooptijd zijn afhankelijk van de gekozen technische oplossing (gebruik web-portal, directe systeemkoppeling) en worden op moment van aanmelding bepaald. Daarna wordt een aansluitplanning gemaakt. Het systeem kent geen maximumaantal gebruikers.
Voorwaarde om aansluiting aan te vragen:
juridische toetsing van de juridische grondslag van een organisatie goedkeuring van DGO.
Financiële dienstverleners zijn verplicht aan te sluiten als zij voldoen aan de criteria die het Besluit VB stelt. Financiële dienstverleners zijn zelf verantwoordelijk om zich aan te melden bij Justid/OPS. De doorlooptijd is na de intakefase gemiddeld 6 maanden en volgt een gestandaardiseerde planning.
Voorwaarde om aansluiting aan te vragen:
juridische toetsing van de juridische grondslag van een organisatie goedkeuring van het Directoraat-generaal Ondermijning (DGO).
Financiële dienstverleners zijn verplicht aan te sluiten als zij voldoen aan de criteria die het Besluit VB stelt. Financiële dienstverleners zijn zelf verantwoordelijk om zich aan te melden bij Justid/OPS. De doorlooptijd is na de intakefase gemiddeld 6 maanden en volgt een gestandaardiseerde planning.
Voorwaarde om aansluiting aan te vragen:
voldoen aan de wettelijke criteria die aansluiting verplichting maken.
Justid/OPS kan budgettair en qua P-capaciteit slechts een beperkt aantal aansluitingen per jaar verwerken. Indien het jaar is volgeboekt, wordt de start van uw aansluittraject vertraagd en sluit de organisatie pas later aan.
Aanvraagprocedure
Aanvragen voor aansluiting kunnen aangevraagd worden bij Justid/OPS op e-mailadres info.vb@ibo.justid.nl. Daarna wordt contact opgenomen om de aansluiting te bespreken. Dit geldt zowel voor opsporingsorganisaties als financiële dienstverleners. In beide gevallen dient de opdrachtgever akkoord te verlenen.
Kosten
Kosten die Justid/OPS maakt voor aansluiting en het beheer van de aansluiting worden voor zowel overheden als financiële dienstverleners vooralsnog vergoed door de opdrachtgever DGO. De kosten en P-capaciteit die een aansluitende partij zelf maakt, dient door die partij zelf gedragen te worden. Er is geen vergoeding of P-capaciteit beschikbaar vanuit de opdrachtgever of beheerder.
Start uw aanvraag
Aanvragen door overheidspartijen (na goedkeuring door de opdrachtgever DGO) voor aansluiting kunnen aangevraagd worden bij Justid/OPS op e-mailadres info.vb@ibo.justid.nl.
Financiële dienstverleners worden geacht hun wettelijke verplichting tot aansluiten zelf te bewaken. Indien zij van mening zijn dat ze aangesloten moeten worden op het VB, kunnen ze rechtstreeks contact opnemen met info.vb@justid.nl voor overleg en planning.
Wat doet u?
De gebruikersorganisatie moet het volgende doen:
Aansluiten op het koppelvlak VB;
Ontsluiten en beheren van de lokale infrastructuur en (indien gebruik van VB-portaal) de eigen werkplek waar VB ontsloten wordt voor de gebruikers;
Benoemen van een key-user die contact kan onderhouden met de product owner
Accountbeheer en periodieke controle van accounts;
Controle van de kwaliteit van de ontvangen informatie en zelf contact opnemen met de leverende financiële instelling indien nodig.
Gebruik moet passen in de wettelijke bevoegdheid en voldoen aan de eisen genoemd in het Gebruikersprotocol VB dat door de opdrachtgever met de afnemer gesloten wordt.
Organiseren van een periodiek gebruikersoverleg met de afnemers en de opdrachtgever voor afstemming over de doorontwikkeling van VB.
Wat doen derden?
Toezicht op de aansluitplicht door De Nederlandsche Bank (DNB).
DNB houdt toezicht op de aansluitplicht van instellingen op het Verwijzingsportaal Bankgegevens conform artikel 3:267i Wft. Hiervoor werkt DNB nauw samen met de beheerder, Justid. DNB heeft uit hoofde van haar toezichtstaak de bevoegdheid om naleving van de aansluitplicht af te dwingen middels handhaving op grond van artikel 1:79 en 1:80 Wet op het financieel toezicht.
Governance
De opdrachtgever is de directie Rechtshandhaving en Criminaliteitsbestrijding van het Directoraat-generaal Ondermijning (DGO).
DGO is opdrachtgever voor alle beheer & onderhoud, de doorontwikkeling VB en aansluiting van partijen. Justid/OPS is gehouden aan de afspraken met DGO. Wijziging van dienstverlening, functionaliteit en nieuwe aansluitingen kunnen alleen na akkoord van DGO.
In een periodiek Gebruikersoverleg VB stemt de product owner VB de gewenste functionaliteiten af. Gewenste wijzigingen worden in overleg met de afnemers geprioriteerd voor realisatie.
Certificering
Departementaal VERTROUWELIJK (Dep.V.).
Updates
Het systeem wordt beheerd met een dedicated DevOps-team. Dit betekent dat de ontwikkeling voortdurend loopt in kort cyclische ontwikkelsprints van 3 weken die na oplevering direct gedeployed worden.
Life cycle management vindt plaats binnen de sprints. Grootschalige wijzigingen en vernieuwingen worden projectmatig aangepakt.
Bijzonderheden
Niet van toepassing.
Voorlichtingsmateriaal
Niet van toepassing.
Technische en functionele documentatie
Niet van toepassing.
Handleidingen
Niet van toepassing.
Overige documentatie
Deze dienst is beschikbaar voor de daartoe bevoegde instanties zoals vermeld bij doelgroep. Bekijk het Basisniveau dienstverlening voor de voorwaarden.
